Jednymi z ostatnich ustaw przyjętych przez Sejm poprzedniej kadencji była ustawa o Centralnej Informacji Emerytalnej (CIE) oraz ustawa o Ogólnoeuropejskim Indywidualnym Produkcie Emerytalnym. Ustawa o OIPE weszła w życie we wrześniu 2023 r., natomiast ustawa o CIE – w październiku 2023 r.
Autor: Oskar Sobolewski
Założyciel Debaty Emerytalnej, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK. Autor wielu artykułów dotyczących problematyki systemu emerytalnego, publikowanych na łamach dzienników, takich jak „Rzeczpospolita” i „Gazeta Prawna”, a także portali internetowych onet.pl, businessinsider.pl, prawo.pl, money.pl. Aktywny komentator zagadnień związanych z systemem emerytalnym, wielokrotnie goszczący w programach realizowanych przez wp.pl, money.pl i radio TOK FM, oraz TVN i TVN24. Posiada bogate doświadczenie w zakresie prowadzenia szkoleń.
W czerwcu 2023 r. Sejm przyjął ustawę, która podwyższa limit roczny ulgi w PIT dla członków i członkiń związków zawodowych. Proponowana zmiana przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych polega na podwyższeniu rocznego limitu odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym z 500 do 840 zł.
Konsekwencją porozumienia Rady Ministrów z NSZZ „Solidarność” z początku czerwca 2023 r. było przyjęcie przez Sejm ustawy o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz o niektórych innych ustaw. Główną częścią tej nowelizacji jest usunięcie jednej z przesłanek dotyczących uzyskania prawa do emerytury pomostowej. Nie jest to ustawa, która była procedowana przez Radę Ministrów, tylko projekt poselski, co oznacza, że nie została ona poddana szerokim konsultacjom społecznym. Ustawa ma wejść w życie w styczniu 2024 r.
Pracodawców w ramach PPK kontroluje przede wszystkim Państwowa Inspekcja Pracy. W połowie 2022 r. PIP uzyskała nowe uprawnienia w ramach PPK. Ze sprawozdania z działalności PIP za 2022 r. przekazanego do Sejmu w czerwcu wynika, że nieprawidłowości stwierdzono u 16% kontrolowanych pracodawców, co wskazuje na systematyczny wzrost w stosunku do lat ubiegłych. W skontrolowanych jednostkach pracę świadczyło 72 300 osób, w tym 60 800 pracowników na podstawie stosunku pracy.
Pod koniec kwietnia Polski Fundusz Rozwoju podsumował pierwszy ponowny automatyczny zapis do PPK, który nastąpił na początku 2023 r. Zgodnie z nowymi danymi do PPK przystąpiło 718 000 nowych osób, w związku z czym łącznie w PPK oszczędza obecnie ok. 3,3 mln osób. Natomiast wartość aktywów PPK osiągnęła już poziom 15 mld zł.
PPK stają się coraz powszechniejsze, zwłaszcza po przeprowadzeniu na początku 2023 r. pierwszego ponownego automatycznego zapisu. W programie uczestniczy już 3,3 mln osób. W związku z tym procedura wypłaty transferowej w ramach art. 19 ustawy o PPK, która jest związana z zatrudnieniem nowej osoby, będzie mogła coraz częściej zaistnieć. Co ważne, w ramach zeszłorocznej nowelizacji ustawodawca wprowadził ważne poprawki, na które warto zwrócić uwagę.
Pomysł emerytur stażowych pojawia się od dłuższego czasu. To jeden z postulatów „Solidarności”, który był elementem porozumienia między związkiem a kandydatem na Prezydenta RP Andrzejem Dudą zarówno w 2015, jak i 2020 r. Od tego czasu zmiany nie zostały uchwalone, chociaż w Sejmie są już dwa projekty w tym zakresie. Jeden prezydencki, drugi obywatelski (przygotowany przez „Solidarność”). Sygnały przekazywane przez rząd wskazują, że na uchwalenie takiego projektu w obecnej kadencji Sejmu nie ma już raczej szans.
Pod koniec kwietnia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła z dużym opóźnieniem projekt ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (OIPE). Rozwiązanie ma zapewnić obywatelom Unii Europejskiej nowe możliwości oszczędzania na emeryturę, dzięki temu produktowi możliwe będzie inwestowanie transgraniczne środków na dodatkową emeryturę w ramach trzeciego filara emerytalnego, a także przenoszenie OIPE przy zmianie miejsca zamieszkania z jednego do innego państwa członkowskiego UE. Projekt ustawy jest już procedowany w Sejmie.
7 i 26 kwietnia weszły w życie dwie duże nowelizacje Kodeksu pracy. Pierwsza z nich obejmowała wprowadzenie do przepisów prawa pracy pracę zdalną, druga stanowiła implementację dwóch unijnych dyrektyw. W związku z tym pojawiła się konieczność zmian w dwóch rozporządzeniach, o świadectwie pracy oraz o dokumentacji pracowniczej, a także przygotowania nowych przepisów dotyczących składania przez rodziców dokumentów związanych z różnymi uprawnieniami rodzicielskimi.
9marca 2023 r. Sejm odrzucił niektóre poprawki Senatu do ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej, w tym tę, która dotyczyła dwóch dni wolnych od pracy dla honorowych dawców krwi. Równolegle do konsultacji społecznych trafił projekt ustawy o krwiodawstwie i krwiolecznictwie z 27 lutego 2023 r. Zgodnie z nowym projektem honorowi dawcy krwi otrzymają dwa dni wolne od pracy za oddanie krwi. To oznacza, że nawet po zmianach w przepisach o krwiodawstwie będą obowiązywały nowe przywileje dla pracowników.
9marca 2023 r. Sejm przyjął część poprawek Senatu do nowelizacji Kodeksu pracy w związku z implementacją unijnych dyrektyw, w tym Dyrektywy Work Life Balance. Następnie 23 marca 2023 r. prezydent podpisał ustawę. Nowelizacja, która weszła w życie 26 kwietnia 2023 r., wprowadziła zmiany zarówno dla rodziców, jak i pozostałych pracowników i pracownic, a także nakłada wiele nowych obowiązków na pracodawców.