Odpowiedź
Podkreślić należy, że przepisy prawa pracy nie regulują kwestii rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego po długotrwałej chorobie bez uprzedniego przeprowadzenia badań okresowych. Jednakże, Sąd Najwyższy w wyroku z 26 października 2016 r. sygn. akt III PK 9/16 stwierdził, że pracownik bez ważnych badań lekarskich nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego lub wziąć urlopu na żądanie po zakończeniu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni. Wobec tego Czytelnik powinien skierować pracownika na badania lekarskie. Po zaktualizowaniu badan lekarskich przez pracownika, pracownik może skorzystać z urlopu wypoczynkowego.
Uzasadnienie
Do ważnych obowiązków pracodawcy w sferze bhp należy przeprowadzanie profilaktycznych badań lekarskich. Jest to obowiązek stanowiący działania prewencyjne, którego wykonanie warunkuje dopuszczenie pracownika do pracy.
Każdy pracodawca, niezależnie od typu pracodawcy oraz liczby i celu zatrudnienia pracowników, jest obowiązany do przeprowadzenia badań profilaktycznych pracowników jak i kandydatów na pracowników, niezależnie od podstawy zatrudnienia oraz wymiaru czasu pracy.
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Zatem brak aktualnych badań lekarskich, jest przeciwskazaniem do objęcia pracy.
Należy podkreślić, że Minister Zdrowia i Opieki Społecznej określił, w drodze rozporządzenia:
- tryb i zakres badań lekarskich oraz częstotliwość badań okresowych, a także sposób dokumentowania i kontroli badań lekarskich,
- tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich do celów przewidzianych w niniejszej ustawie i w przepisach wydanych na jej podstawie,
- zakres informacji objętych skierowaniem na badania lekarskie i orzeczeniem lekarskim, a także wzory tych dokumentów,
- zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej,
- dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać lekarze przeprowadzający badania oraz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną,
– uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego przebiegu i kompleksowości badań lekarskich, profilaktycznej opieki zdrowotnej, a także informacji umożliwiających porównanie warunków pracy u pracodawcy oraz ochrony danych osobowych osób poddanych badaniom.
Należy zauważyć, że przepisy prawa pracy nie regulują zasadności udzielenia urlopu wypoczynkowego lub na żądanie, bezpośrednio po zwolnieniu lekarskim trwającym dłużej niż 30 dni bez aktualnych badań lekarskich. Niemniej jednak pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego to pracownik nie może się zarzec.
Należy zauważyć, że do 2015 r. Sąd Najwyższy podzielał dwa odmienne stanowiska. Jednakże, w wyroku z 26 października 2016 r. (sygn. akt III Pk 9/16) Sąd Najwyższy stwierdzi, że: „O ile w orzecznictwie wyrażany jest pogląd, ze pracownik rozpoczynjący urlop wypoczynkowy po zakończeniu okresy niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, niema obowiązku przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy” „ o ile nie budzi wątpliwości, że pracownik stawiający się do pracy po okresie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni ma obowiązek poddania się kontrolnym badaniom lekarskim, na które zostanie skierowany przez pracodawcę w trybie art. 229 § 2 Kodeksu pracy”.
Sąd Najwyższy zauważył także, że „ niezdolność do pracy wyłącza możliwość korzystania z urlopu zgodnie z jego przeznaczeniem, w związku z czym udzielenie urlopu w okresie niezdolności do pracy jest niedopuszczane, a także wówczas gdy pracownik wyraził na to zgodę”. W rezultacie Sąd Najwyższy skonkludował, że „ nie ma podstaw, aby udzielić urlopu wypoczynkowego w sytuacji opisanej w art.163 § 3 Kodeku pracy”. W rezultacie Sąd podkreślił, że” pracodawca miał prawo nie udzielić jej urlopu wypoczynkowego w trybie art. 1672 Kodeksu pracy do czasu przedłożenia kontrolnego badania lekarskiego”.
Zatem, mając na uwadze ciągle aktualne orzeczenie Sądu Najwyższego, pracownik po absencji chorobowej trwającej dłużej niż 30 dni, nie może skorzystać z urlopu wypoczynkowego do czasu okazania się aktualnymi badaniami lekarskimi, stwierdzającymi zdolność do pracy. Wobec tego pracodawca zanim udzieli temu pracownikowi urlopu, jest zobowiązany skierować pracownika na okresowe badania lekarskie.
Podstawa prawna: art. 152, art. 229 ustawy z 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1040); rozporządzenie Ministra Zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 2067).
