Odpowiedź
Obowiązujące przepisy nie przewidują zakazu podejmowania dodatkowej pracy podczas urlopu wypoczynkowego. W związku z tym, o ile nie jest to praca dla aktualnego pracodawcy, pracownik ma prawo wykorzystać swój urlop wypoczynkowy w sposób dowolny.
Uzasadnienie
W prawie pracy, urlop wypoczynkowy definiuje się jako coroczny, nieprzerwany, płatny okres ustawowego zwolnienia pracownika od obowiązku pracy u danego pracodawcy, przysługujący pracownikowi w celu wypoczynku, w wymiarze określonym przepisami prawa pracy i w czasie ustalonym przez pracodawcę. W czasie trwania urlopu wypoczynkowego pracownik jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy wynikającej z obowiązującego go rozkładu czasu pracy, pracodawca nie może również powierzyć mu wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych, a także zobowiązać do pełnienia dyżuru. Powierzenie pracownikowi wykonywania pracy może nastąpić dopiero po odwołaniu go z urlopu wypoczynkowego, co jest dopuszczalne jedynie w szczególnych przypadkach.
Pogoda
Celem urlopu wypoczynkowego jest regeneracja sił pracownika i związana z tym ochrona procesu pracy, dlatego też urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w naturze.
Przepisy kodeksu pracy nie przewidują szczegółowych warunków i zasad dotyczących sposobu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Cel samego urlopu – czyli regeneracja sił pracownika, może być realizowany w sposób dowolny. Tym samym, pracownik ma pełną swobodę w dysponowaniu i organizowaniu sobie wypoczynku. Może wyjechać na wycieczkę czy obóz ale również może ten urlop spędzić w domu np. wykonując remont czy podjąć dodatkową pracę.
Urlop wypoczynkowy jest więc niekwestionowanym uprawnieniem pracownika, a pracodawca nie ma środków prawnych pozwalających mu skontrolować, jak podwładny korzysta z tego wypoczynku. Brak przepisów przewidujących jakiekolwiek sankcje za wykonywanie pracy w trakcie urlopu wypoczynkowego. Wyjątkiem może być sytuacja, gdy pracownik ma podpisaną umowę o zakazie konkurencji i dopuścił się naruszenia interesu pracodawcy poprzez wykonywanie pracy dla konkurencyjnej firmy. Zabroniona jest również praca na urlopie wypoczynkowym u tego samego pracodawcy – bez względu na jej zakres, podstawę czy inne obowiązki. Jak wynika z orzecznictwa, zobowiązanie pracownika przez pracodawcę do pozostawania w gotowości do pracy czy wymuszanie na nim świadczenia pracy w czasie urlopu wypoczynkowego (werbalne, pozawerbalne – przez presję psychiczną lub spowodowane wadliwą organizacją pracy powodującą konieczność wykonywania obowiązków pracowniczych w tym okresie) stanowi zaprzeczenie istoty urlopu wypoczynkowego przeznaczonego na czas niezakłóconego odpoczynku pracownika.
Poza takimi przypadkami, podejmując inną – dodatkową pracę na urlopie wypoczynkowym, pracownik nie narusza żadnych przepisów ani zasad. Pracodawca nie dysponuje również środkami prawnymi służącymi skontrolowaniu tego, w jaki sposób pracownik wykorzystuje swój urlop. Dodatkowo, niemożliwe jest nakazanie komukolwiek odpoczynku. Brak szerszych uregulowań w tym zakresie pozwala na traktowanie wypoczynku w czasie urlopu, jako uprawnienia pracownika, a nie jego obowiązku. Oznacza to, że to od pracownika zależy, w jaki sposób swój urlop wykorzysta. Jest to uprawnienie o charakterze osobistym, dlatego też nie jest możliwe przeniesienie urlopu na inną osobę ani zrzeczenie się prawa do niego.
Ważne
Zdaniem Sądu Najwyższego, wykonywanie przez pracownika zarządzającego w imieniu pracodawcy zakładem pracy z własnej i nieprzymuszonej woli obowiązków pracowniczych w trakcie urlopu wypoczynkowego, bez polecenia lub akceptacji przełożonego oraz bez wyraźnej i obiektywnej konieczności, nie jest wykonywaniem pracy w czasie urlopu wypoczynkowego (wyrok z 23 marca 2017 r., sygn. akt I PK 130/16, OSNP 2018/5/57).
Podstawa prawna: art. 152 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).
