ODPOWIEDŹ
Przepisy nie nakazują pracodawcy uwzględniania wniosków o urlop bezpłatny. Nie ma też obowiązku uzasadniania odmowy. Jeśli jednak Państwo chcą uwzględnić tylko część z wniosków, które zostały złożone przez pracowników w tym samym czasie, warto uzasadnić odmowę żeby nie narazić się na zarzut nierównego traktowania.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 174 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. We wniosku pracownik powinien wskazać okres, przez który chce korzystać z urlopu. Chociaż wskazany przepis zastrzegł formę pisemną dla wniosku o urlop bezpłatny, to zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 1 lutego 2017 r. (sygn. akt: I PK 41/16) dopuszczalna jest również forma dorozumiana. Warto jednak aby pracownik złożył pismo w tej sprawie.
Dalszych wymogów co do treści wniosku przepisy nie przewidują, jednak macie Państwo prawo oczekiwać, że wniosek będzie umotywowany.
Skoro wspomniany przepis wskazuje, że urlop „może zostać udzielony” –do wyłącznej decyzji pracodawcy pozostaje kwestia uwzględnienia wniosku.
W pewnych sytuacjach pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu bezpłatnego ale nie dotyczy to Państwa sytuacji (np. wniosek związkowca, którego powołano do pełnienia funkcji związkowych poza zakładem pracy, młodociany pracownik w okresie ferii, czy posłowie i senatorowie na okres sprawowania mandatu).
W opisanym przykładzie wskazaliście Państwo, że w zasadzie w tym samym czasie czworo z pracowników złożyło wnioski o urlop, dlatego odmawiając części z nich należy pamiętać o tym aby obiektywnie uzasadnić dlaczego te, a nie pozostałe wnioski zostały odrzucone. Generalnie przepisy nie przewidują możliwości odwołania się przez pracownika od odmowy udzielenia urlopu bezpłatnego. Należy w tym miejscu zwrócić jednak uwagę na orzeczenie Sądu Najwyższego z 21 października 2003 r. (sygn. akt: I PK 559/02), zgodnie z którym, chociaż odmowa udzielania urlopu nie musi być uzasadniana, to jednakpodlega ocenie w płaszczyźnie art. 18 § 3 Kodeksu pracy.
Zgodnie z tym przepisem nieważne są postanowienia umów o pracę (i innych aktów tworzących stosunek pracy) naruszające zasadę równego traktowania. Istnieje zatem ryzyko powołania się przez pracownika przed sądem albo Państwową Inspekcją Pracy, że jest nierówno traktowany.
Warto aby Państwo nie pozostawili odmowy bez uzasadnienia. Być może warto spotkać się z pracownikami i przedstawić Wasze stanowisko, że nie możecie sobie pozwolić na uwzględnienie wszystkich wniosków, co może zmotywować pracowników do zmian wniosków w taki sposób, żeby pogodzić ich interesy
z potrzebami Państwa zakładu pracy. Jeśli przestrzeni do takiej rozmowy nie ma, muszą Państwo przeanalizować czy istnieją obiektywne powody dla których możecie wybrać 2 z 4 pracowników do udzielania urlopu. Może to być np. sytuacja gdzie konkretny z pracowników potrafi obsłużyć daną maszynę produkcyjną
i przez to jego obecność będzie wymagana.
WAŻNE:
W przypadku urlopu bezpłatnego trwającego dłużej niż 3 miesiące, pracodawca może odwołać pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Będą one dotyczyły nieprzewidzianych, ważnych sytuacji po stronie pracodawcy.
Z rozpoczęciem urlopu pracownik powinien wstrzymać się do czasu wyrażenia przez Państwa zgody na urlop. Jeśli zacznie z niego korzystać po złożeniu wniosku, a bez uzyskania zgody, będzie to stanowiło ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 15 marca 2001 r., sygn. akt: I PKN 306/00).
Podstawa prawna: art. 18 § 3, 174 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 917 z późn.zm.).
