Odpowiedź
Pracownikowi, za dodatkowo przepracowywaną godzinę w nocy z 26 października na 27 października 2019 roku, przysługuje wynagrodzenie oraz dodatek za pracę w porze nocnej i dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych lub czas wolny.
Uzasadnienie
Czasem urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej jest czas środkowoeuropejski albo czas letni środkowoeuropejski w okresie od jego wprowadzenia do odwołania. Czas środkowoeuropejski jest czasem zwiększonym o jedną godzinę w stosunku do uniwersalnego czasu koordynowanego UTC(PL).
Czas letni środkowoeuropejski jest czasem zwiększonym o dwie godziny w stosunku do uniwersalnego czasu koordynowanego UTC(PL).
Prezes Rady Ministrów wprowadza i odwołuje czas letni środkowoeuropejski, w drodze rozporządzenia, ustalając na okres co najmniej jednego roku kalendarzowego dokładne daty, od których następuje wprowadzenie lub odwołanie czasu letniego, uwzględniając istniejące standardy międzynarodowe w tym zakresie.
Zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017-2021 wprowadzono:
- czas letni środkowoeuropejski m.in.:
– w roku 2020 dnia 29 marca,
– w roku 2021 dnia 28 marca,
o godzinie 2 minut 00 czasu środkowoeuropejskiego.
Wprowadzenie czasu letniego środkowoeuropejskiego polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 2 minut 00 czasu środkowoeuropejskiego na godzinę 3 minut 00, która będzie godziną początkową czasu letniego środkowoeuropejskiego. - czas letni środkowoeuropejski odwołuje się min.
– w roku 2019 dnia 27 października,
– w roku 2020 dnia 25 października,
– w roku 2021 dnia 31 października,
o godzinie 3 minut 00 czasu letniego środkowoeuropejskiego.
Odwołanie czasu letniego środkowoeuropejskiego polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 3 minut 00 tego czasu na godzinę 2 minut 00, która będzie godziną początkową czasu środkowoeuropejskiego.
Zatem, w nocy z 26 na 27 października 2019 roku zostanie odwołany czas letni, co spowoduje przesunięcie wskazówek zegara z godziny 3 na drugą. Przesunięcie czasu skutkuje wydłużeniem czasu pracy o godzinę w porze nocnej.
Zasadniczo czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.
Wymiar czasu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym, oblicza się:
- mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie
- dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.
Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
Praca zmianowa, to wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni.
Do celów rozliczania czasu pracy pracownika:
- przez dobę - należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
- przez tydzień - należy rozumieć 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego.
Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy.
Zaznaczyć trzeba, że pracodawca prowadzi ewidencję czasu pracy pracownika do celów prawidłowego ustalenia jego wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z pracą. Z ewidencji powinien wynikać dłuższy czas pracy spowodowany zmianą czasu.
Podkreślić należy, że praca w godzinach nadliczbowych, to praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy. Podstawowy wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym. Przekroczenie tych norm jest pracą w godzinach nadliczbowych, chyba że do pracownika odnoszą się regulacje szczególne dotyczące normy, wymiaru i rozkładu czasu pracy. Pracą w godzinach nadliczbowych jest również praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Rozkład czasu pracy pracownika przewidujący wydłużony wymiar czasu pracy musi przewidywać także pracę w skróconym wymiarze, gdyż niezbędne jest takie zbilansowanie liczby godzin pracy, aby przeciętnie nie przekraczała 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym. Takie bilansowanie występuje w równoważnym czasie pracy.
Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Należy zauważyć, że pracę w godzinach nadliczbowych wynikająca z ustawowej zmiany czasu pracy można podporządkować szczególnym potrzebom pracodawcy.
Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
- w nocy,
- w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
- w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy. dzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.
Jeśli pracownik wykorzysta czas wolny za przepracowane nadgodziny, to nie będzie przysługiwać dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.
Dodać należy, że pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje taakże dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00.
Zatem, praca w nocy z 26 na 27 października 2019 roku, w związku ze zmianą czasu, skutkuje powstaniem godziny nadliczbowej w związku z przekroczeniem normy dobowych godzin pracy.
Wobec powyższego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie i dodatek bądź czas wolny od pracy.
Trzeba zauważyć, że za każda godzinę pracy w nocy należny jest dodatek do wynagrodzenia w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia. Dodatek ten przysługuje także w sytuacji, gdy pracownik odbierze czas wolny za nadgodziny.
Przykład
Pracownik wykonuje pracę w porze nocnej w dniu 26 na 27 października 2019 r. W związku z tym pracodawca powinien zapłacić pracownikowi normalne wynagrodzenie ustalone ze stawki godzinowej, a także dodatki:
- za 1 nadgodzinę nocną – na poziomie 100% stawki godzinowej pensji zasadniczej.
- dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, które wynosi 2250 zł w 2019 r. (2250 zł /184 wymiar czasu pracy w październiku x 20%).
Podstawa prawna: ustawa z 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 16, poz.144);rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017-2021 (Dz. U. z 2016 r. poz. 1833); ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 roku, poz. 1040z późn.zm.).
