Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, a wysokość kwoty wolnej od potrąceń

Odpowiedź

Nie, w przypadku urlopu bezpłatnego nie jest możliwe proporcjonalne zmniejszenie kwoty wolnej od potrąceń do liczby przepracowanych godzin w danym miesiącu. Zatem, uzyskane wynagrodzenie za przepracowaną cześć miesiąca podlega egzekucji na zasadach ogólnych.

Uzasadnienie

Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. 
Zatem, pracodawca za okres urlopu bezpłatnego nie wypłaca wynagrodzenia. Zauważyć trzeba, że wykorzystując tę formę urlopu pracownik przestaje świadczyć pracę, jednakże stosunek pracy trwa. Wobec tego wynagrodzenie jest proporcjonalnie zmniejszone o dni tego urlopu.
Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, w rozumieniu ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
• kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

Wymienione potrącenia należy dokonywać w powyżej zapisanej kolejności.
Potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:

1. w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia;
2. w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.

Potrącenia sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne i zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi, nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami sum egzekwowanych na alimenty – trzech piątych wynagrodzenia. Niezależnie od tych potrąceń kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108 k.p.

Z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia.
Jednakże, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

1. minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
2. 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
3. 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1– przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, to wynagrodzenie wymienione w pkt 1–3 ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Podkreślić należy, że w sprawach nieunormowanych w Kodeksie pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego i przepisy o egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych. 
Powyższe unormowania świadczą o tym, że ustawodawca proporcjonalne potrącenia wynagrodzenia do czasu pracy przypisał tylko pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze godzin, co oznacza że pracownika korzystającego z bezpłatnego urlopu ta regulacja nie obejmuje. 
Zaakcentować trzeba, że minimalne wynagrodzenie brutto w roku 2020 wynosi 2600 zł. Po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych minimalna płaca netto wynosi 1920,62 zł.
Jeśli więc, egzekucja prowadzona jest w celu realizacji:

1. świadczeń alimentacyjnych, to pracodawca może potrącić z wynagrodzenia pracownika kwotę do wysokości 2000 x 3/5 = 1200 zł,
2. innych należności lub potrąceń zaliczek pieniężnych, to pracodawca może potrącić z wynagrodzenia pracownika kwotę do wysokości – 2000 zł x 1/2 = 1000 zł.

Natomiast, faktyczna możliwa kwota do potrącenia przy pensji 2000 zł netto wynosi:
2000 zł – 1920,62 zł (minimalne wynagrodzenie netto) = 79,38 zł.
Zatem, pracodawca może zrealizować zajęcie komornicze od wynagrodzenia netto należnego pracownikowi za przepracowaną cześć miesiąca w kwocie 79,38 zł. Kwota potrącenia nie przekroczy ww. limitów potrąceń.

Postawa prawna: art. 80, art. 87, art. 871, art. 174 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320); ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1342).