Odpowiedź
Wymiar czasu pracy to liczba godzin, którą pracodawca powinien zaplanować pracownikowi do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym. Wymiar czasu pracy uzależniony jest od tego czy w danym miesiącu i w jakie dni przypadają święta. Wymiar czasu pracy w miesiącu sierpniu wynosił 160 godzin. Zatem, miesiącu sierpniu 2020 roku wymiar czasu dla pracownika zatrudnionego na:
- 3/4 etatu wymiar czasu pracy w miesiącu sierpniu 2020 roku wyniósł 160 godzin x 3/4 = 120 godzin,
- 1/2 etaty wymiar czasu pracy w miesiącu sierpniu 2020 roku wyniósł 160 godzin x 1/2 = 80 godzin.
Pracownicy w miesiącu sierpniu 2020 roku przepracowali zgodnie z zgodnie z harmonogramem:
- 3/4 etatu – wtorki, środy, czwartki - po 8 godzin pracy i piątki po 6 godzin pracy – 12 dni x 8 godzin + 4 dni x 6 godzin = 96 + 24 = 120 godzin – zatem, harmonogram pracy tego pracownika obejmuje ustalony wymiar czasu pracy w miesiącu sierpniu 2020 roku (168 godzin – 8 godzin święto = 160 godzin x 3/4 etatu = 120 godzin do przepracowania),
- 1/2 etatu – poniedziałki i czwartki – po 8 godzin pracy, wtorki – po 4 godziny pracy – 9 dni x 8 godzin + 4 dni x 4 godziny = 72 + 16 = 88 godzin – harmonogram pracy tego pracownika przewiduje poniedziałek 31 sierpnia dniem wolnym od pracy – zatem, 88 godzin należy pomniejszyć o 8 godzin (168 godzin – 8 godzin święto = 160 godzin x 1/2 etatu = 80 godzin do przepracowania) tj. pracownik przepracuje 8o godzin w miesiącu sierpniu.
Biorąc pod uwagę harmonogramy pracy pracowników zatrudnionych na 3/4 i 1/2 etatu, pracownikom tym nie przysługiwał dzień wolny za święto 15 sierpnia 2020 roku, ponieważ przepracowali godziny zgodnie z wymiarem czasu pracy dla ich etatów.
Uzasadnienie
Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.
Do celów rozliczania czasu pracy pracownika:
- przez dobę – należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
- przez tydzień – należy rozumieć 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego.
Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.
W każdym systemie czasu pracy, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy, okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 12 miesięcy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony – w formie pisemnej lub elektronicznej – na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1 miesiąc. Pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład.
Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:
- mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie
- dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku,
- każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
Zauważyć trzeba, że przepisy prawa pracy nie zawierają innego sposobu obliczania wymiaru czasu pracy dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin. Zatem, dla tych pracowników wymiar czasu pracy ustala się w taki sam sposób jak dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, z tą różnicą, że wymiar czasu pracy należy zmniejszyć proporcjonalnie do wielkości etatu.
Zatem, wielkość wymiaru czasu pracy pracownika niepełnoetatowego, jest proporcjonalnie do wymiaru etatu pomniejszona.
Podkreślić należy, że wymiar czasu pracy, to liczba godzin do przepracowania przez pracownika w danym okresie rozliczeniowym. Pracodawca ustala rozkład czasu pracy pracowników także niepełnoetatowców. Kodeks pracy zawiera przepis, który zwalnia pracodawcę ze sporządzania harmonogramu czasu pracy pracowników tylko w przypadku, gdy rozkład czasu pracy jest stały tj. stałe dni i godziny pracy.
Przykład
Wymiar czasu pracy, który obowiązywał w sierpniu 2020 r. dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin w miesięcznym okresie rozliczeniowym.
1. Czas pracy w pełnych tygodniach pracy:
40 godzin x 4 tygodnie pracy = 160 godzin
2. Czas pracy w dniach wystających poza pełne tygodnie pracy
8 godzin x 1 dzień wystający przypadający od poniedziałku do piątku
– 31 sierpnia
3. Suma godzin w sierpniu:
160 godzin + 8 godzin = 168 godzin
4. Pomniejszenie godzin za sierpień o 8 godzin za każde święto przypadające od poniedziałku do soboty 168 godzin – 8 godzin x 1 święto przypadające od poniedziałku do soboty (sobota 15 sierpnia - obniża wymiar czasu pracy) = 160 godzin
Wymiar czasu pracy w miesięcznym okresie rozliczeniowym dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin w sierpniu 2020 r. wyniósł 160 godzin. Zatem, pracownicy musza otrzymać jeden dzień wolny od pracy.
Ustalenie wymiaru czasu pracy w sierpniu 2020 roku dla 3/4 etatu:
160 godzin x 3/4 = 120 godzin
Ustalenie wymiaru czasu pracy w sierpniu 2020 roku dla 1/2 etatu:
160 godzin x 1/2 = 80 godzin
Jeśli harmonogram pracy pracowników niepełnietatowych przewiduje godziny pracy ponad obowiązujący wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym, to liczba godziny ponad wymiar powinna być godzinami wolnymi od pracy.
Należy zauważyć, że terminy dni wolnych od pracy nie zostały określone w Kodeksie pracy. Wynikają one z przyjętego pięciodniowego rozkładu czasu pracy. Na podstawie art. 150 § 1 Kodeksu pracy powinno nastąpić ustalenie dni wolnych w rozkładzie czasu pracy w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy, wewnętrznym zarządzeniu lub w obwieszczeniu pracodawcy. Termin dnia wolnego dla pracowników w firmie wyznacza pracodawca i nie ma obowiązku konsultować swojej decyzji z podwładnymi. Dzień wolny za święto musi być udzielony do końca okresu rozliczeniowego.
Jeśli, więc pracodawca ustalił pracownikom niepełnoektatowym w harmonogramie czasu pracy za sierpień 2020 roku godziny pracy zgodnie w ich wymiarem czasu pracy, to dzień wolny za sobotnie święto tym pracownikom nie przysługiwał.
Podstawa prawna: art. 128, art. 129, art. 130 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).
