Zatrudnienie wspomagane będzie indywidulaną metodą pracy z osobą uprawnioną, w efekcie czego ma ona znaleźć, podjąć i utrzymać zatrudnienie. Jego realizacją zajmą się agencje zatrudnienia wspomaganego – nowopowstałe, odrębne organizacyjnie i finansowo, utworzone przez gminę, powiat lub organizację pozarządową, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych.
Organizacje te mają współpracować z pracodawcami, instytucjami rynku pracy podmiotami realizującymi zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych w zakresie koniecznym do jego realizacji. Ich obowiązkiem będzie zapewnienie uczestnictwa osobie niepełnosprawnej
w całym procesie decyzyjnym oraz zapobieganie dyskryminowania osób uprawnionych w jakikolwiek sposób, m.in. ze względu na płeć, wiek czy religię.
Najważniejszą rolę w procesie zatrudnienia wspomaganego pełnić będą trenerzy pracy. Będą to osoby wpisane na wojewódzką listę wykonujących ten zawód, wchodząc w skład personelu agencji. Do ich adań będzie należało wyszukiwanie odpowiednich osób do programu i wspieranie ich w podjęciu aktywności zawodowej, w miejscu pracy i poza nim. Pod opieką jednego trenera będzie nie więcej niż 10 osób uprawnionych.
Nowe rozwiązanie ma dotyczyć niepełnosprawnych z grup szczególnie zagrożonych wykluczeniem i pozostających poza rynkiem pracy ze względu na głęboką niepełnosprawność. Osobami, które będę mogły skorzystać z zatrudnienia wspomaganego mają być niepełnosprawni z orzeczeniem stwierdzającym:
- upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, epilepsję, chorobę narządu wzroku lub całościowe zaburzenie rozwojowe – w przypadku zaliczenia do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności lub
- zaburzenie głosu, mowy i choroby słuchu – w przypadku zaliczenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności albo
- upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, epilepsję lub całościowe zaburzenie rozwojowe – w przypadku zaliczenia do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Osoby takie muszą być ponadto zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy (PUP) jako bezrobotne albo poszukujące pracy i niepozostające w zatrudnieniu. Kolejny warunek uzyskania statusu osoby uprawnionej to wiek. W dniu wydania skierowania przez PUP do zatrudnienia wspomaganego kandydaci nie będą mogli mieć ukończonych 60 lat – kobiety i 65 lat – mężczyźni. Ostatnim wymogiem jest brak nabycia prawa do emerytury.
Zatrudnienie wspomagane będzie uruchamiane, w sytuacji wystawienia przez PUP skierowania na wniosek lub za zgodą osoby uprawnionej, jeżeli zaistnieje konieczność udzielania jej wsparcia na wszystkich etapach zatrudnienia wspomaganego, tj.:
- etap I – przygotowanie do pracy,
- etap 2 – wsparcie w miejscu pracy,
- etap 3 – monitoring.
Ustawa zakłada również wprowadzenie etapu 0, przed wróżeniem etapu 1, polegającego na wyszukiwaniu przez agencje, osób niepełnosprawnych potencjalnie mogących uczestniczyć w etapie 1, również przed uzyskaniem przez nie skierowania.
Kolejnym krokiem będzie zawarcie z osobą uprawnioną umowy, określającej m.in. cel, czas trwania oraz planowany sposób realizacji zatrudnienia wspomaganego. Wykonywanie zatrudnienia wspomaganego będzie oceniane przez PUP, przy czym po pierwszej ocenie zapadnie decyzja o jego kontynuacji lub zakończeniu. Podkreślić należy, że osoba uprawniona będzie mogła zrezygnować z tej formy wsparcia w każdym czasie.
Środki na realizację zatrudnienia wspomaganego mają pochodzić z Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Dofinansowanie będzie udzielane po pozytywnym rozpatrzeniu złożonego przez przez wojewodę (właściwego ze względu na siedzibę agencji) wniosku oraz zawarciu umowy określającej maksymalną wartość rocznego dofinansowania.
Przewiduje się, że kwota bazowa dofinansowania będzie uzależniona od minimalnego wynagrodzenia i charakteru niepełnosprawności. Ma ona wynosić dla dwóch pierwszych wymienionych grup niepełnosprawnych, które mogą być osobami uprawnionymi – 75% płacy minimalnej, a dla trzeciej – 60%.
