Chciałbyś dowiedzieć się więcej? Koniecznie przeczytaj artykuł: Działalność związkowa w godzinach pracy
Pracownik, który otrzymał lub złożył wypowiedzenie umowy o pracę ma obowiązek wykonywać dalej swoje obowiązki służbowe aż do momentu rozwiązania stosunku pracy.
Czasami z różnych względów świadczenie pracy podczas okresu wypowiedzenia jest niecelowe lub z jakichś powodów niekorzystne dla pracodawcy – wówczas może on zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. Przypomnieć należy, że w okresie zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (art. 362 ustawy – Kodeks pracy).
Najpierw wypowiedzenie
Wypowiedzenia umowy o prace może dokonać zarówno pracownik, jak i pracodawca. To dokument zawierający wypowiedzenie umowy o pracę zawiera oświadczenie woli pracodawcy lub pracownika, z którego jednoznacznie wynika zamiar rozwiązania umowy o pracę. Niezależnie od tego, która strona umowę wypowiada wypowiedzenie powinno mieć formę pisemną
Gdy to pracownik dokonuje rozwiązania umowy o pracę do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli, np. o następującej treści: „Niniejszym dnia 14 lipca 2018 r. wypowiadam umowę o pracę zawartą 1 lutego 2018 r. na czas nieokreślony pomiędzy Anną Kowalską o firmą X, z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia”.
W przypadku, gdy to pracodawca dokonuje wypowiedzenia umowy o prace sprawa jest bardziej skomplikowana, ponieważ przepisy Kodeksu pracy nakładają na niego określone obowiązki związane z treścią wypowiedzenia. Wręczane przez pracodawcę wypowiedzenie musi zawierać następujące elementy:
-
oznaczenie pracodawcy,
-
miejscowość oraz data sporządzenia pisma,
-
oznaczenie rodzaju pisma – rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem,
-
wskazanie umowy, która podlega rozwiązaniu,
-
określenie okresu wypowiedzenia oraz wskazanie dnia jego upływu,
-
wskazanie przyczyny wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony,
-
pouczenie o możliwości odwołania się do sądu pracy w terminie 21 dni,
-
pouczenie o możliwości złożenia wniosku o wszczęcie postępowania pojednawczego (pod warunkiem że u pracodawcy funkcjonuje komisja pojednawcza),
-
podpis pracodawcy lub osoby upoważnionej,
-
potwierdzenie odbioru przez pracownika – data, podpis.
Zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy – jak to zakomunikować pracownikowi
Niezależnie od tego, które ze stron dokonała wypowiedzenia decyzja dotycząca zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy może być podjęta tylko przez pracodawcę.
Pracownik może jedynie zaproponować takie rozwiązanie pracodawcy. Jednak jeśli ten nie wyrazi na to zgody pracownikowi nie przysługują żadne rozwiązania prawne mogące zmusić pracodawcę do przyjęcia takiego rozwiązania.
Jeśli jednak pracodawca z własnej woli lub na prośbę pracownika podejmie decyzję o zwolnieniu go z obowiązku świadczenia pracy podczas okresu wypowiedzenia musi mu tę informację zakomunikować. W przepisach nie ma regulacji dotyczących formy czy treści takiej informacji.
W związku z tym można uznać, że każdy sposób jej przekazania jest dopuszczalny – pracodawca może tego dokonać pisemnie lub ustnie. Trzeba jednak pamiętać, że musi być to forma nie budząca wątpliwości co do intencji pracodawcy. Moim zdaniem decyzja ta powinna być przekazana na piśmie - będzie to zabezpieczać dwie strony w przypadku ewentualnych sporów i konieczności rozstrzygania ich w sądzie pracy. Dokument daje jasną odpowiedź co do intencji i decyzji pracodawcy w tym zakresie.
WAŻNE: Oświadczenie w sprawie zwolnienia od pracy powinno być zakomunikowane pracownikowi w sposób niebudzący wątpliwości.
W przypadku, gdy pracodawca zdecyduje się przekazać pracownikowi informację o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy w formie pisemnej może to zrobić na dwa sposoby. Po pierwsze informacja ta może się znaleźć w wypowiedzeniu umowy o pracę przygotowanym przez pracodawcę.
Po drugie może to być odrębny dokument – w przypadku wypowiedzenia dokonywanego przez pracownika. Informacja w sprawie zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy może mieć następujące brzmienie: „W związku z dokonanym 31 lipca 2018 r. wypowiedzeniem umowy o pracę zwalniam panią Annę Kowalską z obowiązku świadczenia pracy od 1 sierpnia do 31 października 2018 r.”. Oświadczenie powinno być podpisane przez pracodawcę.
WAŻNE: Oświadczenie w sprawie zwolnienia od pracy może być zamieszczone w wypowiedzeniu umowy o pracę, jak i stanowić odrębny dokument.
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy – na cały okres wypowiedzenia czy tylko część
Kodeks pracy nie reguluje kwestii, od kiedy pracodawca ma prawo zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy. W Kodeksie znajdziemy jedynie górną granicę czasową okresu, na jaki pracodawca może pracownika zwolnić z obowiązku świadczenia pracy – jest to dzień, w którym następuje upływ okresu wypowiedzenia.
WAŻNE: W związku z brakiem prawnych regulacji można przyjąć, że pracodawca może w dowolny sposób ukształtować okres zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Musi jednak jednoznacznie określić czas tego zwolnienia.
Dopuszczalne jest zatem ustalenie krótszego okresu zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, niż wynika to z upływu dokonanego wypowiedzenia. Zwykle jednak pracodawcy decydują się na zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy na cały okres wypowiedzenia.
I tu może pojawić się wątpliwość dotycząca okresu wypowiedzenia w przypadku gdy wypowiedzenie nie jest złożone pracownikowi na koniec miesiąca poprzedzającego okres wypowiedzenia.
Chodzi o sytuację, gdy wypowiedzenie jest wręczane np. na początku lub w połowie miesiąca. W takim przypadku od kiedy pracodawca ma prawo zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy – na okres pokrywający się z kodeksowym przedziałem czasu – np. 1-miesięcznym okresem wypowiedzenia, czy też zwolnienie może obejmować również okres wcześniejszy – w przypadku gdy wypowiedzenie nie zostało złożone na koniec miesiąca.
Obecnie panuje pogląd, że okres wypowiedzenia zaczyna swój bieg od dnia wręczenia pracownikowi wypowiedzenia.
Oznacza to, że nawet jeśli pracodawca wręczy pracownikowi wypowiedzenie (z 1 miesięcznym okresem wypowiedzenia) 2 lipca 2018 r. i zwolnił go z obowiązku świadczenia pracy to okres zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy biegnie już od 3 lipca mimo tego, że umowa rozwiąże się dopiero
Warto przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego 12 lipca 2012 r. (sygn. akt II PK 30/11), w uzasadnieniu czytamy, (…) że okres wypowiedzenia to czas, który ma upłynąć od złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu do dnia rozwiązania stosunku pracy z mocy oświadczenia woli o wypowiedzeniu. Inaczej mówiąc, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę powoduje rozpoczęcie biegu okresu wypowiedzenia z chwilą jego dojścia do drugiej strony – niejako z wyprzedzeniem.
WAŻNE: Przepis, dający podstawę zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w związku z dokonanym wypowiedzeniem, pozwala na zwolnienie pracownika z obowiązków pracowniczych w pełnym wymiarze godzin.
A czy pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy z części godzin pracy, jakie w danym dniu przypadają do przepracowania? Przepisy nie zabraniają takiego rozwiązania.
Moim zdaniem pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w konkretne dni. Oczywiście działanie takie powinno mieć uzasadnienie (np. odchodzący pracownik przekazuje swoje obowiązki lub uczy swojego następcę).
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy - czy można je odwołać
W przypadku zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy przepisy nie przewidują procedury pozwalającej na przerwanie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w wezwanie pracownika do powiatu do pracy.
Dlatego jedynym rozwiązaniem jest porozumienie między pracodawcą a pracownikiem w tej sprawie. Pracodawca udzielając pracownikowi zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy może je skonstruować w taki sposób, aby przewidywało ono ewentualne, wymienione sytuacje, w których pracodawca może wezwać pracownika do powrotu do pracy.
WAŻNE: Jeśli strony uzgodniły możliwość odwołania pracownika ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, powinny ustalić również sposób komunikowania się w tym zakresie.
Pracodawca może skomunikować się z pracownikiem np. przez telefon lub za pomocą poczty elektronicznej. Oprócz sposobu przekazania informacji dobrze jest również ustalić krąg osób, które taką informację mogą pracownikowi przekazać (np. bezpośredni przełożony, szef kadr).
Opr.red.
Podstawa prawna: art. 30, art. 362 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U z 2018 r. poz. 917 z późn.zm.); załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie z zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (tekst jednolity: Dz.U.
