Odpowiedź
Prawo do zasiłku opiekuńczego jest ściśle związane ze zdarzeniami losowymi, na wypadek których przysługuje płatne zwolnienie od pracy z powodu opieki. Prawo to realizowane tylko w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego, a to oznacza, że kiedy wygaśnie tytułu do ubezpieczenia np. zakończenie zatrudnienia bądź pozarolniczej działalności gospodarczej, następuje utrata prawa do zasiłku opiekuńczego. Zatem Czytelnik nie otrzyma zasiłku opiekuńczego po zakończeniu działalności gospodarczej, bowiem takie prawo nie będzie przysługiwało.
Uzasadnienie
Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki min. nad innym chorym członkiem rodziny.
Za członków rodziny, uważa się małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez okres min. 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi członkami rodziny.
Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny.
Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Należy zauważyć, że zasiłek opiekuńczy ma na celu pokrycie szkody spowodowanej zajściem sytuacji życiowej tj. pokrycie utraconych przychodów w związku z niemożliwością świadczenia pracy bądź zarobkowania.
Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany z ubezpieczenia chorobowego. W całości finansowany jest z funduszu ubezpieczeń społecznych, nawet gdy wypłaca go pracodawca.
Zasiłek opiekuńczy należy do świadczeń zasiłkowych, tj. świadczeń wypłacanych przez krótki czas lub jednorazowo. Celem ogólnym zasiłków wypłacanych okresowo jest zastąpienie pracownikowi wynagrodzenia, którego nie może uzyskać z powodu niemożności świadczenia pracy
Zatem w odróżnieniu od innych zasiłków – np. chorobowego, które można nadal pobierać po zakończeniu okres ubezpieczenia, zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko w okresie zatrudnienia.
Wygaśnięcie tytułu do ubezpieczenia powoduje utratę prawa do zasiłku opiekuńczego bowiem zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki. Zakończenie działalności nie powoduje zwolnienia z wykonywania pracy.
Trzeb podkreślić, że zasiłek opiekuńczy nie przysługuje w sytuacjach:
- kiedy wygasł tytuł do ubezpieczenia chorobowego,
- za czas urlopu bezpłatnego bądź wychowawczego oraz tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności,
- za okresy niezdolności do pracy, w których pracownik na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia,
- jeżeli dana osoba wykorzystuje zwolnienie dla innych celów niż opieka np. zarobkuje.
Przykład
Na koniec września 2019 r. osoba prowadząca działalność gospodarczą została zmuszona do zlikwidowania działalności, ponieważ jego matka wymagała opieki. Po likwidacji działalności, a więc ustaniu ubezpieczenia chorobowego, osoba ta nie będzie miała prawa do zasiłku opiekuńczego. Zasiłek może być wypłacony tylko do 30 września 2019 r.
Niemniej, aby uzyskać zasiłek opiekuńczy na innym członkiem rodziny należy złożyć do ZUS wniosek na druku Z–15B wraz ze zwolnieniem lekarskim.
Podstawa prawna: art. 11, art. 12, art. od 32 do art. 35 – ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 645 ).
