Odpowiedź
Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez okres 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi członkami rodziny. W ciągu roku maksymalna łączna długość pobierania zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad innym chorym członkiem rodziny nie podlega sumowaniu niezależnie od liczby osób uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz członków rodziny wymagających opieki.
Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Płatnikiem zasiłku opiekuńczego jest ZUS. Wypłaca się go za każdy dzień niezdolności do pracy z powodu konieczności sprawowania opieki, w tym również za dni ustawowo wolne od pracy (do wysokości limitu).
Zatem za 4 dni nieobecności w pracy w powodu sprawowania opieki nad chorą żoną nie będzie płatne, jednakże nieobecność w pracy będzie usprawiedliwiona lecz bez prawa do wynagrodzenia.
Uzasadnienie
Zasiłek opiekuńczy przysługuje pracownikowi zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. Za członków rodziny uważa się min. małżonka, rodziców jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem
w okresie sprawowania opieki.
Ważne
Maksymalny okres, przez jaki zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania osobistej opieki nad chorym członkiem rodziny może być pobierany wynosi 14 dni w roku kalendarzowym, niezależnie od liczby osób uprawnionych do tego zasiłku i członków rodziny wymagających opieki.
Dodać trzeba, że limit 14 dniowy wlicza się do okresu 60 dni w roku kalendarzowym przewidzianych na sprawowanie osobistej opieki nad dziećmi i innymi chorymi członkami rodziny.
Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest przez ZUS ( za pośrednictwem pracodawcy) w wysokości 80 wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku tj. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała konieczność zapewnienia opieki.
Zasiłek przysługuje on za każdy dzień sprawowania opieki – nie wyłączając dni wolnych od pracy, a za każdy dzień opieki należy się zasiłek w wysokości 1/30 miesięcznej kwoty zasiłku opiekuńczego.
Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje również za okresy niezdolności do pracy przypadającej w czasie:
- urlopu bezpłatnego;
- urlopu wychowawczego;
- tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności,
- z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
- usprawiedliwionej nieobecności w pracy w związku ze śmiercią pracodawcy.
Przykład
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę z przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 4000 zł brutto. Pracownik w grudniu 2018 r. i w styczniu bieżącego roku wykorzystał łącznie 14 dni opieki nad chorym członkiem rodziny – matka ( w styczniu br. 4 dni). Obecnie jest ponownie na opiece nad chorym członkiem rodziny (żona) 14 dni. Obliczenie zasiłku opiekuńczego i wynagrodzenia za sierpień 2019 r.
Składki finansowane przez pracownika:
4000 zł x 13,71 % = 548,40 zł
Podstawa wymiaru wynagrodzenia opiekuńczego:
4000 zł – 548,40 zł = 3451,60 zł
Obliczenie zasiłku opiekuńczego:
3451,60 zł : 30 dni (za miesiąc należy przyjąć 30 dni) = 115,05 zł
115,05 zł x 80 %= 92,04 zł – zasiłek opiekuńczy za dzień zwolnienia opieki nad chorym członkiem rodziny
92,04 zł x 4 dni opieki w styczniu 2019 r. = 368,16 zł – zasiłek opiekuńczy za 4 dni opieki nad matką w styczniu 2019 r.
Obliczenie zasiłku opiekuńczego w związku z opieką nad chora żoną w sierpniu 2019 r.
Limit do zasiłku opiekuńczego, to 14 dni opieki w roku kalendarzowym:
14 dni opieki w 2019 r. – 4 dni opieki wykorzystanej w styczniu 2019 r. = 10 dni do wykorzystania
Zatem obliczenie zasiłku opiekuńczego za 10 dni sprawowania opieki nad chorą żoną:
92,04 zł x 10 dni = 920,40 zł – zasiłku opiekuńczego w miesiącu sierpniu 2019 r.
Obliczenie wynagrodzenia za przepracowaną cześć miesiąca.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie z umowy o pracę należy podzielić przez 30 dni.
Otrzymaną kwotę należy mnożyć przez liczbę dni nieobecności spowodowanej chorobą i odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc, tj.:
4000 zł : 30 dni = 133,33 zł – przeciętne wynagrodzenie za jeden dzień pracy
133,33 zł x 14 dni = 1866,62 zł – 100% wynagrodzenia za dni nieobecności w pracy
4000 zł – 1866,62 zł = 2133.38 zł – wynagrodzenie za przepracowane dni
Wynagrodzenie wraz z zasiłkiem opiekuńczym za 10 dni do wypłaty pracownikowi za miesiąc sierpień:
2133,38 zł + 920,40 zł = 3053,78 zł.
Podkreślić także należy, że zgodnie z rozporządzeniem w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień dowodami usprawiedliwiającymi nieobecność w pracy jest min. zaświadczenie lekarskie, o którym mowa w art. 55 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Ważne
Zwolnienie lekarskie związane z opieką nad chorym członkiem rodziny usprawiedliwia nieobecność pracownika w pracy. Jednakże, za dni przekraczające określony w ustawie limit dni opieki nad chorym członkiem rodziny nie przysługuje zasiłek opiekuńczy jak i wynagrodzenie, bowiem zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy, wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Przepisy prawa pracy nie przewidują prawa do wynagrodzenia za dni przekraczające limit do wypłaty zasiłku opiekuńczego.
Podstawa prawna: art. 80 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1040); rozdział 2 i rozdział 7 ustawy z 25 czerwca 1999 r. oświadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 645); rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).
