Składki ZUS za kontrahenta–zleceniobiorcę korzystającego z ulgi na start

Odpowiedź

Jeżeli umowa zlecenie wykonywana jest w ramach działalności gospodarczej, a osiągane przychody z tejże umowy opodatkowane są jako przychód z działalności, to takie umowy nie stanowią odrębnego tytułu do ubezpieczeń, a co za tym idzie zleceniodawca nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne za kontrahenta, który korzysta z ulgi na start. 
Jeżeli jednak czynności wykonywane w ramach umowy zlecenia są różne od przedmiotu działalności gospodarczej, to wówczas rozliczenie odbywa się odrębnie i składki ZUS są obowiązkowe, co oznacza że zleceniodawca musi odprowadzać składki od umowy.

Uzasadnienie

Ulga na start
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.
Zatem, z ulgi na start może skorzystać przedsiębiorca przez 6 miesięcy kalendarzowych i nie płacić składek na ubezpieczenia społeczne, jeśli:

• podejmie działalność gospodarczą po raz pierwszy albo ponownie po co najmniej 60 miesiącach kalendarzowych od ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności gospodarczej,
• nie będzie wykonywać dla byłego pracodawcy tego, co robił dla niego jako pracownik, w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym.

Jednakże w okresie korzystania z ulgi na start przedsiębiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Okres 6 miesięcy należy liczyć od podjęcia działalności gospodarczej, np. od pierwszego dnia miesiąca, to ten miesiąc należy uwzględnić jako pierwszy z 6 miesięcy korzystania z ulgi. Jeśli natomiast działalność gospodarcza zostanierozpoczęta w trakcie miesiąca, to okres ulgi należy liczyć od kolejnego miesiąca kalendarzowego.

Kiedy umowa zlecenia zaliczana jest do działalności gospodarczej, a kiedy do działalności wykonywana osobiście
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju przychody. Odrębnymi źródłami przychodów są

• działalność wykonywana osobiście,
• pozarolnicza działalność gospodarcza.

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się min. przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od: 
a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością.
– z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności.
Natomiast, działalność gospodarcza oznacza działalność zarobkową:
a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, 
b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych – prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów.
Do działalności gospodarczej nie zalicza się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności, ponosi zlecający wykonanie tych czynności, 
• są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności, 
• wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
   

Jeżeli więc umowa zlecenia nie została zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to przychody osiągane z tego tytułu będą mogły być zakwalifikowane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych dla tego źródła przychodów. 
Wobec czego osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, są obowiązane jako płatnicy pobierać, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki zus.

Składki ZUS, a przychód
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.

• pracownikami,
• osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi, 
• osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Należy podkreślić, że za pracownika, zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
 

Podkreślić należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na stronie https://www.zus.pl/o–zus/aktualnosci/–/publisher/aktualnosc/1/ulga–na–start–zawsze–bez–skladek/1826497 wyjaśnił, że „umowa agencyjna, umowa zlecenia albo umowa o świadczenie usług, do której  zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, może być uznana co do zasady jako wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, pod warunkiem że:

• jej przedmiot jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności,
• osiągane przychody są opodatkowane jako przychód z działalności gospodarczej.

W takim przypadku umowy cywilnoprawne zawarte w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie stanowią odrębnego tytułu do ubezpieczeń społecznych.
Zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów, którzy korzystają z ulgi na start, o ile spełnione są ww. warunki.”
 

Jeżeli jednak czynności wykonywane w ramach umowy zlecenia są różne od przedmiotu działalności gospodarczej, to wówczas rozliczenie odbywa się odrębnie i składki ZUS są obowiązkowe, co oznacza że zleceniodawca musi odprowadzać składki od umowy.

Podstawa prawna: art. 18 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1292); art. 5a pkt 6 , art. 5b ust. 1, art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 13 pkt 8, art. 41 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1387); art. 4 pkt 9, art. 6 ust.1, art. 18 ust 1 i ust 1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 300 z późn.zm.).