Odpowiedź
Jeżeli osoba z Ukrainy będzie zatrudniona przez polski podmiot i będzie wykonywała prace na terytorium Polski, to pracodawca ma obowiązek naliczania i odprowadzania składki zus oraz zdrowotną. Zatem, pracownika z Ukrainy zatrudnionego na umowę o pracę należy, podobnie jak polskiego pracownika, zgłosić w ciągu 7 dni do ubezpieczenia drukiem ZUS ZUA, z tym wyjątkiem, że zamiast numeru PESEL należy wpisać numer paszportu.
Uzasadnienie
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są min. pracownikami, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi. Osoby te podlegają obowiązkowo również ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu. Zatem, ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie uzależnia obowiązku ozusowania od obywatelstwa czy miejsca zamieszkania lub też miejsca pobytu.
Ważne
Objęcie obowiązkiem ubezpieczeń jest spowodowane zawarciem z polskim podmiotem stosunku pracy bądź innej umowy rodzącej obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywanie pracy w ramach tych umów na terytorium Polski.
Wobec powyższego, jeśli osoba z Ukrainy zostanie zatrudniona przez polską firmę i będzie świadczyła pracę na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, wówczas należy stosować te same zasady, co w przypadku osób z polskim obywatelstwem. Dotyczy to zarówno zatrudnienia w ramach stosunku pracy jak i stosunku cywilnoprawnego.
Niemniej należy zauważyć, że myśl art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.
Powyższe warunki powinny występować łącznie, a to oznacza, że obywatel obcego państwa (cudzoziemiec) przebywający w Polsce, a jego pobyt nie ma charakteru stałego, jest zatrudniony w obcym przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, wówczas nie podlega ubezpieczeniom społecznym w Polsce.
Dodać także trzeba, że myśl ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ubezpieczeniu zdrowotnemu ubezpieczonymi podlegają cudzoziemcy:
- osoby posiadające obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA zamieszkujące na terytorium państwa członkowskiego UE lub EFTA,
- osoby nieposiadające obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, które przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy w celu wykonywania pracy, zezwolenia na pobyt czasowy zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany,
- osoby, które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą albo korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium,
- osoby nieposiadające obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), legalnie zamieszkujące na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego UE lub EFTA
- jeżeli podlegają zgodnie z art. 66 obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego albo ubezpieczają się dobrowolnie na zasadach określonych w art. 68 ustawy o sus.
Zauważyć także trzeba, że obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są m.in. pracownikami w rozumieniu ustawy o sus.
Ważne
Zatem, osoby będące obywatelami Ukrainy zatrudnione przez polskiego przedsiębiorcę i wykonujące prace na terytorium Polski, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Podstawa prawna: art. 6 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 300); art. 3, art. 66 ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1373).
