Odpowiedź
Podstawę emerytalno-rentową na urlopie wychowawczym należy ustalić na podstawie dni, w których pracownica była na urlopie wypoczynkowym, tj. od miesiąca czerwca do września. W październiku pracownica przepracowała mniej niż połowę miesiąca i w tym miesiącu przeszła na urlop wychowawczy, zatem miesiąc ten nie wlicza się do ustalenia podstawy wymiaru. Podkreślić należy, że na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę, traktuje się dni urlopu wypoczynkowego i inne dni nieobecności w pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Uzasadnienie
Dla osób, które przebywają na urlopach wychowawczych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednocześnie podstawa ta nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za 12 miesięcy poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Co do zasady przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia uwzględnia się wynagrodzenie, które wypłacono pracownikowi za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy, o ile to wynagrodzenie stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Wynagrodzenie, które wypłacono za dany miesiąc, może nie być tożsame z podstawą wymiaru składek za ten miesiąc.Jeśli pracownik skorzystał z urlopu wychowawczego albo przestał z niego korzystać w trakcie miesiąca, zmniejsza się proporcjonalnie kwotę ustalonej podstawy wymiaru składek. Dotyczy to wszystkich przypadków – gdy kwota ta odpowiada:
- kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop,
- kwocie równej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,
- kwocie równej 75% minimalnego wynagrodzenia.
Jeżeli w okresie, za który uwzględnia się wynagrodzenie przy ustalaniu podstawy wymiaru składek, pracownik nie dostał pełnego wynagrodzenia, ponieważ nie przepracował części miesiąca z przyczyn usprawiedliwionych:
- nie uwzględnia się wynagrodzenia za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go w danym miesiącu czasu pracy,
- przyjmuje się, po uzupełnieniu wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go w danym miesiącu czasu pracy.
Na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę, traktuje się dni urlopu wypoczynkowego i inne dni nieobecności w pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Przykład
Pani Magda jest na urlopie wychowawczym od 13 lipca 2018 r. Jest zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie poprzedzającym urlop wychowawczy:
- od 26 września 2017 r. do 14 stycznia 2018 r. pobierała zasiłek chorobowy,
- od 15 stycznia 2018 r. do 17 maja 2018 r. przebywała na urlopie macierzyńskim i dodatkowym urlopie macierzyńskim,
- od 18 maja 2018 r. do 4 lipca 2018 r. była na urlopie wypoczynkowym.
Pracodawca nie uwzględnia wynagrodzenia za maj 2018 r., ponieważ w tym miesiącu pani Magda przepracowała mniej niż połowę obowiązującego ją w tym miesiącu czasu pracy (na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę, traktuje się dni urlopu wypoczynkowego).
Za czerwiec 2018 r. wypłacone wynagrodzenie wyniosło 3200 zł.
Pracodawca nie uwzględnia wynagrodzenia za lipiec 2018 r., ponieważ w tym miesiącu rozpoczął się urlop wychowawczy.
Podstawę wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (2665,80 zł), ponieważ przeciętne wynagrodzenie pani Magdy wyniosło 3200 zł, a więc przekroczyło kwotę maksymalną.
Jeżeli w okresie, który przyjęty jest do ustalenia podstawy wymiaru składek, pracownik w każdym miesiącu przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych, to uwzględnić trzeba wynagrodzenia za wszystkie te miesiące, po odpowiednim uzupełnieniu. Pamiętać jednak trzeba, że podstawa nie może być wyższa niż kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednocześnie nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Uwzględnić też należy zasadę, że kwotę ustalonej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie w przypadku, gdy urlop wychowawczy rozpoczął się lub zakończył w trakcie miesiąca.
Wobec powyższego w przedstawionej przez Czytelnika sytuacji, pracownica:
- do 2 czerwca 2019 przebywała na urlopie rodzicielskim,
- od 3 czerwca 2019 do 15 października 2019 przebywa na urlopie wypoczynkowym,
- od 16 października 2019 pracownica jest na urlopie wychowawczym.
Zatem, podstawę wymiaru należy ustalić wynagrodzenia od czerwca 2019 r. do września 2019 r. Pracownica w październiku nie przepracowała więcej niż połowę miesiąc i będzie w tym miesiącu na urlopie wychowawczym.
Kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w 2019 r. wynosi 4765 zł x 60% = 2859 zł.
Podstawa prawna: art. 18 ust. 5a, ust. 9, ust.14 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1590).
