Odpowiedź
Jeśli matka dziecka, która wcześniej zadeklarowała pełny wymiar urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, następnie zrezygnowała z tego urlopu, jednak nie później jednak niż w 6. tygodniu urlopu rodzicielskiego, to za ten okres przysługuje jej wyrównanie do w wysokości 100 % podstawy zasiłku.
Jeśli natomiast na dalszą cześć urlopu zdecyduje się ojciec dziecka, to zasiłek będzie wypłacany w takiej samej wysokości jak matce dziecka, przed skróceniem jej przysługującego urlopu, tj. w wysokości 80%.
Uzasadnienie
Zgodnie z kodeksem pracy urlop macierzyński przysługuje osobie, która pozostaje w stosunku pracy i której urodziło się dziecko. Z urlopu macierzyńskiego może również skorzystać ojciec dziecka.
Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
- 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego.
Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania ww. wymiaru.
Dodać należy, że pracownica nie może zrzec się prawa do urlopu, jednakże po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy, jeżeli:
- pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik - ojciec wychowujący dziecko;
- przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony - ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.
Pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko przysługuje, w przypadku rezygnacji przez ubezpieczoną - matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną - matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Podkreślenia wymaga fakt, że jeśli ojciec dziecka nie wychowuje narodzonego dziecka, to pracownica nie może zrezygnować z urlopu macierzyńskiego. Jednakże podstawowym warunkiem przyznania urlopu macierzyńskiego dla ojca jest posiadanie prawa do tego rodzaju urlopu przez matkę dziecka. Jeżeli matce dziecka nie przysługuje urlop macierzyński, bo nie ma statusu pracownika, to pracownikowi – ojcu dziecka również nie można udzielić tego urlopu na podstawie powyższych przepisów.
Ważne
Jeśli matka dziecka nie jest pracownicą, ale jest ubezpieczona, to pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko przysługuje urlop macierzyński, jeśli matka dziecka przez co najmniej 14 tygodni po porodzie pobierała z tego tytułu zasiłek macierzyński i po tym okresie z niego zrezygnowała, o czym stanowi art. 180 § 5 i § 9 Kodeksu pracy.
Ojcu (pracownikowi) wychowującemu dziecko pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu macierzyńskiego w wymiarze odpowiadającym części urlopu niewykorzystanego przez matkę na jego pisemny wniosek złożony w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.
Termin rozpoczęcia urlopu pracodawca oznacza jako termin przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę. Jeśli jednak ojciec (pracownik) wychowujący dziecko nie wystąpi do swojego pracodawcy z wnioskiem o udzielenie mu pozostałej części urlopu macierzyńskiego bądź ubezpieczony – ojciec dziecka nie przerwie działalności zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem, to pracownica urlopu tego przerwać nie może.
Pracownica, która chce skrócić urlop macierzyński, jest obowiązana zgłosić pracodawcy pisemny wniosek w tym względzie najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy.
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze min. do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka Urlop w tym wymiarze przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka.
Dodać trzeba, że z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wskazanego wymiaru.
W okresie pobierania przez jednego z rodziców dziecka zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego drugi rodzic może korzystać z urlopu rodzicielskiego. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego i okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać przedmiotowego wymiaru.
Ważne
Za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach określonych w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Na podstawie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasadniczo, miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego wynosi:
- 100% podstawy wymiaru zasiłku – min za okres do. 6 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka
- 60% podstawy wymiaru zasiłku – za okres urlopu rodzicielskiego przypadający po wyżej wymienionym okresie.
Miesięczny zasiłek macierzyński w przypadku min. ubezpieczonej będącej pracownicą, która złożyła wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego.
Zatem, po upływie 26 tygodni zasiłek macierzyński ulega obniżeniu i wynosi 60% podstawy wymiaru zasiłku.
W sytuacji kiedy matka zrezygnuje wcześniej zadeklarowanego urlopu rodzicielskiego nie później niż w 6. tygodniu tego urlopu, wówczas za cały okres urlopu macierzyńskiego i wykorzystanego urlopu rodzicielskiego powinna otrzymać zasiłek w wysokości 100% podstawy zasiłku. Zatem pracownicy należne jest wyrównanie zasiłku z 80 % do 100 % podstawy zasiłku.
Dodać trzeba, że od 7 tygodnia będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku.
Przykład
Pracownica po urodzeniu dziecka w terminie 21 dniowym złożyła wniosek o udzielnie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.
Zatem za cały okres urlopów rodzicielskich (macierzyńskiego i rodzicielskiego) matce dziecka przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru.
Przykład
Pracownica złożyła wniosek o wykorzystanie urlopów związanych rodzicielstwem w pełnym wymiarze. Po wykorzystaniu 120 dni urlopu macierzyńskiego złożyła podanie rezygnacji z urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Oświadczyła jednocześnie, że z urlopu nie skorzysta ojciec dziecka.
Pracodawca ma obowiązek wyrównania zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru za cały okres urlopu macierzyńskiego.
Należy dodać, że rezygnacja z urlopu rodzicielskiego po wykorzystaniu 6 tygodni tegoż urlopu, nie powoduje wyrównania zasiłku macierzyńskiego z 80% podstawy wymiaru do 100% tej podstawy.
Przykład
Pracownica złożyła wniosek o wykorzystanie urlopów związanych rodzicielstwem w pełnym wymiarze. Następnie złożyła rezygnację z urlopu rodzicielskiego na rzecz ojca.
Ojciec dziecka będzie uprawniony do zasiłku macierzyńskiego w wysokości wypłacanej wcześniej matce tj. 80% podstawy wymiaru. Zatem wyrównanie zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru nie będzie przysługiwało, jeżeli ojciec dziecka pobierze zasiłek rodzicielski za cały okres urlopu rodzicielskiego lub za 26 tygodni.
Podsumowując, jeśli matka dziecka, która wcześniej zadeklarowała pełny wymiar urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, następnie zrezygnowała z tego urlopu, jednak nie później jednak niż w 6. tygodniu urlopu rodzicielskiego, to za ten okres przysługuje jej wyrównanie do w wysokości 100 % podstawy zasiłku.
Jeśli natomiast na dalszą cześć urlopu zdecyduje się ojciec dziecka, to zasiłek będzie wypłacany w takiej samej wysokości jak matce dziecka, przed skróceniem jej przysługującego urlopu, tj. w wysokości 80%.
Podstawa prawna: art. 1791, art. 180, art. 1821, 1d, art. 184 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 1040); rozdział VI „Zasiłek macierzyński” ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 645)
