ODPOWIEDŹ
Nie, nieodpłatna umowa zlecenia zawarta z małżonkiem nie podlega oskładkowaniu. Zleceniodawca nie ma obowiązku zgłoszenia małżonka - wykonawcy w ZUS.
UZASADNIENIE
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.:
pracownikami,
osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobami z nimi współpracującymi,
osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.
Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Jednak jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca (art. 8 ust. 2 ustawy systemowej).
Z kolei za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. małżonka, jeżeli pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu tej działalności (nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego).
Z powyższego wynika, że jedynie pracownik, a więc osoba zatrudniona na umowę o pracę, podlega ubezpieczeniom jako osoba współpracująca, jeśli spełnia warunki definiujące osobę współpracującą. Natomiast umowa zlecenia jest uregulowana w Kodeksie cywilnym i stanowi odmienną od umowy o pracę kategorię prawną. W konsekwencji, nie można do niej stosować analogicznie art. 8 ust. 2 ustawy systemowej.
Osoba wykonująca umowę zlecenia, nawet jeśli wykazuje cechy osoby współpracującej, podlega ubezpieczeniom jako zleceniobiorca. Umowa zlecenia jest odrębnym od współpracy tytułem do ubezpieczeń, a jednocześnie w odniesieniu do zleceniobiorców brakuje przepisu takiego jaki dotyczy w tym zakresie pracowników.
Kodeks cywilny dopuszcza wykonywanie umowy zlecenia nieodpłatnie, jeśli wynika to wprost z umowy. Inaczej, umowa musi zawierać wyraźny zapis, że usługa będzie świadczona bez wynagrodzenia. Jeśli tak, to zleceniobiorca nie podlega w ogóle ubezpieczeniom, a tym samym zgłoszeniu w ZUS (por. interpretacja ZUS oddział w Lublinie z 25 stycznia 2016 r. WPI/200000/43/43/2016).
Izabela Nowacka
Specjalistka w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Podstawa prawna:art. 6 ust. 1 pkt 1, 4, 5, art. 8 ust. 1, ust. 2, ust. 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze z późn.zm.); art. 735 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 459 z późn.zm.).
