ODPOWIEDŹ
Obowiązkiem pracodawcy jest m.in. stosowanie środków zapobiegających chorobom zawodowym, a także innym chorobom związanym z wykonywaną pracą. Jednakże nie zawsze może uchronić to pracownika przed wystąpieniem choroby zawodowej u pracownika. Już podejrzenie zaistnienia choroby zawodowej należy zgłosić w Sanepidzie i Państwowej Inspekcji Pracy. W niektórych przypadkach może być konieczne również pracownika do innej pracy.
UZASADNIENIE
Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, , jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych narażeniem zawodowym (art. 2351 ustawy z 24 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy; dalej: k.p.).
Ważne: Jako choroba zawodowa może być jednak zakwalifikowana tylko taka dolegliwość, która jest wymieniona w wykazie chorób zawodowych zawartym w rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych.
Obowiązek zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej spoczywa oprócz pracodawcy, lecz także na lekarzu podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej. Ponadto na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania kieruje w każdym przypadku podejrzenia choroby zawodowej lekarz, a także lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie takiej choroby u pacjenta.
Również pracownik lub były pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę jest uprawniony do zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej. Jeśli jest to aktualnie zatrudniony pracownik, to swoje podejrzenie musi zgłosić za pośrednictwem lekarza, który sprawuje nad min profilaktyczną opiekę zdrowotną.
Jeżeli u pracownika zostanie rozpoznana choroba zawodowa pracodawca musi ustalić przyczyny jej powstania oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ponadto ma on obowiązek niezwłocznie przystąpić do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze, a także zapewnić realizację zaleceń lekarskich (art. 235 § 3 k.p.).
Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej dokonuje się niezwłocznie, na formularzu określonym w rozporządzeniu w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób. Natomiast w przypadku choroby zawodowej o ostrym przebiegu lub podejrzenia, że choroba zawodowa była przyczyną śmierci pracownika, dodatkowo dokonuje się zgłoszenia w formie telefonicznej.
Jeżeli u pracownika zostanie stwierdzona orzeczeniem lekarskim niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek choroby zawodowej, pracodawca musi przenieść pracownika do innej pracy nienarażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu (art. 230 § 1 k.p.).
Przeniesienie to dokonywane jest w trybie polecenia służbowego, nie ma więc potrzeby wypowiadania warunków pracy lub zawierania porozumienia stron. Także pracownika legitymującego się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek m.in. choroby zawodowej, lecz nieuznanego za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS, pracodawca przenosi do odpowiedniej pracy (art. 231 k.p.). Pracownikowi przeniesionemu do innej pracy na podstawie art. 230 i art. 231 k.p., w razie obniżenia wynagrodzenia przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy.
Ważne: Niezawiadomienie właściwych organów o przypadkach chorób zawodowych, ich nieujawnienie lub przedstawienie niezgodnych z prawdą informacji, dowodów lub dokumentów dotyczących tych chorób jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny w wysokości od 1 tys. zł do 30 tys. zł. Natomiast gdy pracodawca umyślnie nie zawiadomi właściwego organu o chorobie zawodowej albo nie sporządzi lub nie przedstawi wymaganej dokumentacji popełnia przestępstwo z art. 221 Kodeksu karnego, za co grozi grzywna do 180 stawek dziennych albo kara ograniczenia wolności.
Pracodawca musi systematycznie analizować przyczyny chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze (art. 236 k.p.). Oznacza to, że nie może się on ograniczyć jedynie do doprowadzenia do stwierdzenia choroby zawodowej. Pracodawca musi wraz z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę medyczną nad pracownikami dokonywać okresowych analiz niezdolności do pracy swoich pracowników z powodu choroby pod kątem ujawniania schorzeń, które pozostają w związku przyczynowym
Obowiązkiem pracodawcy jest prowadzenie rejestru zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby (art. 235 § 4 k.p.). W przepisach brak dyspozycji, jakie informacje powinny być zawarte w takim rejestrze, w praktyce przyjmuje się, że powinny się w nim znaleźć m.in. następujące informacje dotyczące:
imienia i nazwiska pracownika, u którego stwierdzono chorobę zawodową,
stanowiska, na którym zatrudniony był pracownik i rodzaju wykonywanej przez niego pracy,
czynnika, który spowodował chorobę,
daty zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej oraz adnotację, kto dokonał zgłoszenia,
orzeczenia lekarskiego o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do jej rozpoznania,
decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzji o braku podstaw do jej stwierdzenia.
Alicja Dębińska
Specjalistka w zakresie prawa pracy
Podstawa prawna: ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 z późn.zm.); rozporządzenie Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. Nr 105, poz. 869 z późn.); ustawa z 6 czerwca 1997 r – Kodeks karny (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 z późn.zm.).
